Hoe wordt u een goede leidinggevende voor uw collega’s?

Mensen mogen nog over zoveel domeinkennis beschikking of ervaring hebben, dat betekent niet dat ze automatisch goede leidinggevenden zijn – dat vereist namelijk heel specifieke kwaliteiten. Als u dan nog eens leidinggevende wordt over uw collega’s, kan het helemaal precair worden. Hoe pakt u dit aan? Leiding geven over uw collega’s: hoe maakt u er een succes van? 

Met wat geluk komt u heel goed overeen met uw collega’s en mag u sommige ervan zelfs vrienden worden. Maar wat als u opeens tot leidinggevende wordt aangesteld en van de ene op de andere dag in een andere machtsverhouding komt te staan? Hoe voorkomt u ongemakkelijke situaties en ontpopt u zich als de ‘eerste onder gelijken’? 

Tips voor leiderschap over collega’s  

Volg opleidingen  

U mag nog zoveel ervaring hebben binnen het bedrijf of team, of enorm veel knowhow hebben opgebouwd rond bepaalde materies, dat maakt van u niet automatisch een goede leider. En al zeker niet over uw (voormalige?) collega’s. Wat u dus eigenlijk altijd moet doen, is een managementcursus of andere opleiding volgen die u vertelt wat er allemaal bij komt kijken wanneer u anderen moet aansturen. Er bestaan ook specifieke cursussen over leidinggeven aan collega’s. Doorgaans zal de organisatie u hier ook een trainingsbudget voor voorzien. Onthoud dat u misschien niet over de skills van een leidinggevende beschikt, maar dat u die altijd kunt aanleren. 

Speel meteen open kaart 

Wat u heel snel moet doen, is het team of de afdeling waar u voortaan de leiding over hebt, bijeen roepen en open kaart spelen, in de zin van: de dingen benoemen. Dat het niet evident is om leiding te geven over collega’s. Dat het voor uzelf ook een zoektocht wordt in het begin. Maar ook: dat er nieuwe professionele grenzen zullen worden gesteld, bijvoorbeeld niet meer samen lunchen of bepaalde dingen in vertrouwen delen. U bent het die voortaan ten slotte moet beslissen over sancties, loonsverhogingen, tot zelfs een ontslag toe. 

Kortom, u moet heel duidelijk stellen dat de situatie is veranderd, maar alleen omdat de omstandigheden hiervoor hebben gezorgd. 

 Vraag feedback 

Maak duidelijk dat dit ook voor u een nieuwe situatie is en dat het enige tijd zal vragen om naadloos in de mal van leider te stappen. Wat daarbij kan helpen, is feedback van uw teamleden. Wat verwachten ze van een leider? Hoe zien zij zelf de nieuwe situatie. Houd die feedbackmomenten niet informeel, bijvoorbeeld aan het koffieapparaat, maar organiseer ze, zodat duidelijk blijft dat er een nieuwe machtsverhouding is. 

Stimuleer transparante communicatie 

Als leidinggevende moet u in de eerste plaats transparant en heel duidelijk communiceren. Het codewoord hier is SMART: specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdsgebonden. Vermijd vage verwachtingen als ‘goed presteren’, ‘klantentevredenheid’ en ‘ik wil dat rapport zo snel mogelijk’, maar werk met duidelijke cijfers, termijnen en deadlines. Anders is het risico op wrevel en ontevredenheid groot.

Als aan die duidelijke verwachtingen niet worden tegemoetgekomen, is het veel ‘gemakkelijker’ om assertief te zijn en de persoon in kwestie op zijn of haar verantwoordelijkheden te wijzen. 

Promoot de open deur-aanpak  

Mensen uit uw team zullen het niet altijd eens zijn met uw beslissingen, of vragen hebben over de strategie van het management en hun rol daarin. Misschien zullen ze op een bepaald moment kampen met privéproblemen – bijvoorbeeld een huilbaby – die hun productiviteit negatief beïnvloed. Maak duidelijk dat uw deur altijd open staat voor een openhartig gesprek (over werk-gerelateerde kwesties) en dat u altijd bereid bent om samen na te denken over oplossingen. 

Geef het goede voorbeeld  

U kunt niet van uw medewerkers verwachten optimaal te presteren, stipt te beginnen of actief aan meetings deel te nemen als u dat zelf niet doet. Lead by example dus: wees de leider die u zelf graag zou hebben. Een leider die luistert, vertrouwen geeft, actief werkt aan een positieve en open bedrijfscultuur, kan delegeren zonder aan micromanagement te doen, enzovoort. Zodanig dat uw medewerkers plezier vinden in hun werk: dat ze de dingen doen vanuit een intrinsieke motivatie, omdat ze het willen doen, en niet omdat het hen door een leidinggevende wordt opgelegd. 

Maar het allerbeste voorbeeld dat u kunt geven is aangeven dat u dan misschien wel diegene in de positie bent om anderen te bekritiseren of feedback te geven, maar dat u even goed zelf openstaat voor feedback. Botst uw leiderschapsstijl op een muur, of zorgt die voor wrevel? Sta dan zelf open voor suggesties.  

Werk aan een sterk team 

 Hét voordeel dat u als voormalige collega hebt, is dat u de mensen door en door kent: u weet wat er leeft, wat de bezorgdheden en sterke punten zijn, waar mensen van wakker liggen. Gebruik die knowhow om een sterk team te smeden en organiseer activiteiten om de positieve punten te stimuleren (bijvoorbeeld onderlinge communicatie) en de werkpunten aan te pakken (bijvoorbeeld meer werkbetrokkenheid).    

Leidinggevende worden over ‘gelijken’ is niet evident, maar ook niet onmogelijk. Het vraagt alleen iets meer tact en het is wat meer op eieren lopen, omdat er vaak persoonlijke vriendschapsgevoelens spelen die nu plaats maken voor een situatie waarin hiërarchie de norm is. Wees uzelf daarvan bewust, doe inspanningen om een goed leider te zijn en stel transparante communicatie altijd en overal centraal.