Ouderschap of een kindvrij leven? Jij bent de architect van je toekomst.

Voor sommigen is het een uitgemaakte zaak: ze willen kinderen, en liefst nog zo snel mogelijk. Maar voor anderen is het een moeilijk en complex vraagstuk dat beïnvloed wordt door diverse factoren zoals de partnerkeuze, achtergrond of algemene levensvisie. In onze samenleving is de keuze om kinderen te krijgen niet langer vanzelfsprekend. Hoe ga je daarmee om? 

Er bestaat vandaag nog steeds een maatschappelijk stigma rond bewust kinderloos blijven. “Dat is omdat 80% van de mensen kinderen krijgt”, legt Miriam De Rycke uit. Zij is psychotherapeut en begeleidt individuen en koppels rond alle mogelijke kwesties in verband met de kinderwens. “Mensen komen bij mij als ze twijfels hebben over het al dan niet krijgen van kinderen, maar ook rond fertiliteitsbehandelingen, onverwachte zwangerschap, adoptie en pleegzorg, bewust alleenstaand moederschap of co-ouderschap, rouw bij ongewenste kinderloosheid, traumatherapie en zo veel meer. Vandaag is kinderen krijgen of kiezen voor een leven zonder kinderen, steeds meer een keuze. Er wordt meer over nagedacht. En wat ook in onze maatschappij leeft, is dat mensen die ongewenst kinderloos blijven zich oprecht afvragen wat ze dan met hun tijd zullen doen, en zich moeten heruitvinden. Want zowel op korte termijn – playdates met ouders, kinderen naar school brengen – als op lange termijn – geen trouwfeest, geen kleinkinderen – krijg je een heel ander leven.” 

Voornamelijk voor koppels die er bewust voor kiezen om niet aan kinderen te beginnen, ligt er een spervuur aan vragen klaar. Waarom willen jullie geen kinderen? Ben je niet bang om ooit spijt te krijgen? En wat met je oude dag, wie zal er voor je zorgen? Het is vaak zo dat mensen deze vragen als vervelend beschouwen, vaak omdat ze als een soort van druk ervaren worden, maar volgens Miriam kunnen we er ook anders naar kijken: “Een leven zonder kinderen kan ook intrigerend zijn en een bepaald gesprek in gang zetten, of een taboe doorbreken. Mensen stellen deze vragen vaak ook gewoon uit interesse, het is dus zeer persoonlijk hoe de vraag ervaren wordt.” Moeten we dus meer durf tonen en meer open met elkaar communiceren over de keuzes die we maken in ons leven? Het is een vraag die we ons kunnen stellen.  

De innerlijke strijd 

De keuze voor het al dan niet krijgen van kinderen is vandaag niet het enige dilemma waar we voor staan. “Mensen twijfelen ook over wanneer ze kinderen willen en hoeveel, of met wie”, verduidelijkt Miriam. “Vroeger lag dit allemaal vast: je trouwde en je kreeg kinderen. Nu kan je zelf kiezen hoe je je leven wil inrichten, en hoe je zelf een gelukkig leven ziet. Maar omdat we in een maatschappij leven die meer het idee geeft dat je verantwoordelijk bent voor je eigen geluk, verhoogt dit ook de druk om juist te kiezen. Daarbij komt het besef van mogelijke spijt, en spijt is een emotie die mensen niet willen ervaren.” 

Charisse D’hamers, een Vlaamse die in Canada woont dankzij de liefde van haar leven en mama van een prachtige dochter Estelle, kan meespreken over die innerlijke strijd en twijfel. “Ik twijfelde enorm over een tweede kindje, waarvoor verschillende factoren speelde. De belangrijkste was dat ik geen familie dichtbij heb wonen, en dus ook geen opvangnet heb op moeilijke momenten. Natuurlijk hebben we vrienden die helpen, maar familie maakt toch vaak het verschil. Ook financieel wilden we zeker niets tekortkomen, en bijvoorbeeld opvang hier is zeker niet goedkoop. Maar misschien wel de moeilijkste afweging om te maken was het feit dat ik reeds drie keer zwanger was voor Estelle geboren is, allemaal zonder goede afloop. Ik was dus best bang, en wist ook wat er allemaal fout kon gaan. Daardoor heeft het zo’n vier jaar geduurd voordat ik zelfs maar overwoog om opnieuw te proberen.”

Kinderloos vs. kindervrij 

Er bestaan best nog wat misvattingen over kinderloosheid, en veel begint al bij de woordkeuze hier omtrent. Je kan ongewenst of bewust kinderloos zijn. Bij die eerste groep krijg je vaak te maken met een bepaald verdriet. Deze groep mensen kiest er niet voor om zonder kinderen door het leven te gaan en moet een nieuwe levensstijl aannemen; een manier zoeken om ergens anders zingeving te vinden. Maar voor de tweede groep, die bewust kinderloos is, schuilt er ook een negatieve connotatie bij het woord ‘kinderloos’. Een misvatting die Miriam graag de wereld uit wil helpen. “Omdat de term kinderloos de betekenis heeft van een bepaald gemis, kan je er ook voor kiezen om jezelf als kindvrij te omschrijven. Die groep kiest om vrij van kinderen, zorgen, stress en ‘moeten’ door het leven te gaan. Dat geeft meteen een ander gevoel.” 

Uiteindelijk komt het erop neer dat je een keuze zal moeten maken. Een leven met kinderen, bewust zonder kinderen, of met een nieuwe invulling als het dan toch niet lukt. “Mijn biologische klok speelde een grote rol om het toch nog eens te proberen”, getuigt Charisse. “De drang om opnieuw een baby mee naar huis te nemen was toch groter dan ik dacht. Ik maakte een pro en con lijstje, ging er uiteindelijk voor, maar spijtig genoeg wilde mijn lichaam niet meewerken en eindigde mijn laatste zwangerschap opnieuw in mineur. Die ervaringen, gepaard met de leeftijdsgrens van 40 die ik voor mezelf opgelegd had, maakte dat we onze droom verder moesten opbergen. Soms heb ik spijt dat we geen groter gezin hebben, maar eigenlijk ben ik super blij met wat ik wel heb en probeer ik het positieve te zien in onze situatie. Op een gegeven moment slaag je die nieuwe weg in en neem je een besluit, anders vreet het je op.” 

Wat je ook kiest, breng alle relevante elementen in beeld alvorens je de knoop doorhakt. Miriam besluit: “Mensen nemen vaak rationeel beslissingen. Ik kan enkel aanraden rond de kinderwens, om ook stil te staan bij de gevoelens. Laat bezorgdheden en wensen toe, en kijk ook naar wat je verlangt op de lange termijn. Kijk breder dan enkel in het nu, dan geraak je beter uit dat keuzedilemma.”