De energietransitie: een noodzaak voor kmo’s

De energiecrisis, verergerd door de geopolitieke spanningen in Europa, heeft de Belgische ondernemingen hard getroffen. Hoewel de situatie vandaag enigszins gestabiliseerd lijkt, blijft de dreiging van een nieuwe prijsexplosie bestaan. Om stand te houden, moeten kmo’s vooruitkijken.

Een energievolatiliteit die niet afneemt

“Al ruim een jaar zijn de prijzen gestabiliseerd, maar ze blijven erg hoog vergeleken met tien jaar geleden”, legt Michael Menu uit, CEO van Broptimize, een Waals bedrijf dat gespecialiseerd is in de energietransitie van ondernemingen. Hoewel de aanvankelijke paniek door de oorlog in Oekraïne wat is weggeëbd, is de energiemarkt instabieler dan ooit: “Het volstaat dat er iets gebeurt aan de andere kant van Europa en de prijzen schommelen hier in België”, bevestigt hij.

Die instabiliteit creëert een dubbele uitdaging: enerzijds de rechtstreekse financiële druk op de exploitatiekosten van bedrijven, anderzijds de onzekerheid die de strategische planning op middellange en lange termijn bemoeilijkt. Laurent Minguet, ondernemer en directeur van vastgoedgroep Horizon, erkent deze volatiele context en wijst op de nog steeds sterke afhankelijkheid van fossiele energie: “Energiezekerheid is meer dan ooit een cruciale kwestie. Vandaag kunnen we niet langer ontkennen dat het verminderen van die afhankelijkheid een noodzaak is.”

Geopolitieke instabiliteit en digitale transformatie

Internationale spanningen (oorlogen, politieke crises, economische concurrentie) maken de markten onvoorspelbaar. “Het is niet omdat we in een rustige periode zitten dat er geen nieuwe schok kan komen”, waarschuwt Michael Menu. De explosie van de energiekosten is dus geen eenmalige donderslag bij heldere hemel, maar het teken van een structurele en blijvende verandering.

Tegelijkertijd doen digitalisering en artificiële intelligentie hun intrede in de energiemanagementsector. Voor de CEO van Broptimize is “AI een geweldige kans om het verbruik te optimaliseren, consumptie flexibel te maken en zich aan te passen aan hernieuwbare productie, die nu eenmaal niet constant is.” Hij verduidelijkt: “Zo kan AI bijvoorbeeld de inschakeling van bepaalde toestellen programmeren op basis van de voorspellingen van de energieprijzen, of de bedrijfsprocessen aanpassen aan de kansen die de markt biedt. Het zijn precies deze complexere projecten, die vereisen dat men meerdere parameters anticipeert en coördineert, waarin AI haar volle potentieel laat zien.”

De energietransitie wordt dus evenzeer een technologische als een economische uitdaging, die bedrijven verplicht om nieuwe tools en strategieën te integreren om hun verbruik in real time te beheren.

Anticiperen en optimaliseren

Niet wachten op een crisis om te handelen: dat is het unanieme advies van beide bedrijfsleiders. “Veel bedrijven doen niets zolang de prijzen niet exploderen, terwijl ze juist zouden moeten anticiperen”, betreurt Michael Menu. “Dat uitstelgedrag kan duur uitvallen, zeker nu de installatietermijnen en implementatietijden steeds toenemen”, voegt hij eraan toe.

Voor Laurent Minguet ligt de sleutel ook in energie-autonomie, met name door investeringen in hernieuwbare energie en efficiëntie. “Zelfs als de initiële kosten hoog lijken, zijn er vandaag heel wat steunmaatregelen en oplossingen die op korte of middellange termijn rendabel zijn.” Toch betreurt hij dat de administratieve procedures rond energiebesparende verbeteringen zoveel tijd opslokken: “De wachttijden voor vergunningen, de vele validatiefases en de veelheid aan gesprekspartners remmen de nodige wendbaarheid om snel duurzame projecten op te starten. Deze administratieve vertraging kan sommige kmo’s ontmoedigen, die vaak al over beperkte middelen beschikken en moeite hebben om tijd en expertise vrij te maken om door die zware procedures te navigeren.”

Energiebeheer moet een permanente reflex worden, ondersteund door regelmatige audits, constante opvolging en een geleidelijke optimalisering van de installaties. Voor Belgische kmo’s geldt: vandaag handelen, ondanks de administratieve obstakels, betekent morgen hun veerkracht en concurrentievermogen verzekeren.