De tuintrends anno 2025

Deze zomer verandert de tuin – of zelfs het balkon – in een écht geurig, kleurig en smaakvol paradijs. Geen klassieke moestuinen vol rechte rijen wortels, maar creatieve, wilde plekken waar vergeten groenten, eetbare bloemen en smakelijke onkruiden samen een mini-ecosysteem vormen. Tuinieren draait om community, duurzaamheid en creatief leven met de seizoenen. 

De tuin staat weer volop in de belangstelling, niet alleen als idyllische plek om je terug te trekken, maar ook als proeftuin voor nieuwe ideeën en experimenten rond biodiversiteit, sociale rechtvaardigheid en een duurzame toekomst. “Sinds de coronacrisis hebben we een echte shift gezien”, zegt Angelo Dorny, auteur en tuingoeroe van Vlaanderen. “De combinatietuin, waarbij siertuin en moestuin hand in hand gaan, kent een grote opmars. Het gazon met de perfect getrimde randen hoeft niet meer per se, het mag allemaal een beetje wilder en natuurlijker zijn.”  

De natuur als voorbeeld 

De focus verschuift inderdaad van pure esthetiek naar een slimme combinatie van schoonheid en functionaliteit. Niet alleen groenten en bloemen krijgen een podium; ook bijen, vlinders en andere bestuivers zijn onmisbaar in dit nieuwe tuinverhaal. Bijenkasten en kleine insectentuinen trekken nuttige dieren aan die de biodiversiteit in de natuur herstellen. “Je kan die biodiversiteit stimuleren door bloemen met verschillende bloeitijden te planten, een klein waterelement te voorzien en in te zetten op een gelaagde beplanting”, verklaart Yacine Ryckebusch, expert in ecotuinieren bij Velt vzw. Angelo Dorny is zelfs voorstander van een ‘vuil’, onder controle gehouden hoekje in de tuin met afgevallen bladeren en takken als schuilplaats voor vogels of insecten.  

Door de klimaatopwarming is ook de vraag naar schaduwrijke bomen sterk toegenomen, wat past in het plaatje van de duurzaamheid. De juiste plantkeuze is cruciaal voor een milieuvriendelijke tuin. Het is bewezen dat een groene heg als omheining al zorgt voor 1°C verkoeling. Beton is taboe. Natuurlijke materialen zoals hout, bamboe en kurk zijn duurzaam en geven bovendien een gezellige uitstraling aan je tuin.  “Bij Velt ondernemen we veel acties om inheemse planten en gewassen te herwaarderen”, legt Yacine uit. “Lokaal gekweekte en seizoensgebonden groenten maken ons minder afhankelijk van de import en zijn ook veel beter voor het klimaat. Bovendien versterkt dit onze zelfvoorzienigheid. De interesse voor vergeten groenten zoals palmkool, pastinaak of schorseneren blijft stijgen. Ze verruimen niet alleen het lokale aanbod, maar vergroten ook ons smakenpalet. Dit geldt net zo goed voor eetbare bloemen. Komkommerkruid, gekroonde ganzenbloem of Oost-Indische kers kan je al makkelijk kweken in een ‘pottuin’.”  

Niets leuker dan je eigen kerstomaatjes gaan plukken of snel even wat kruiden gaan knippen om je ovenschotel af te werken. Ook plezant voor kinderen die leren waar hun eten vandaan komt. En je hoeft er echt geen grote lap grond voor te hebben. “Een pluktuin kun je al realiseren op een vierkante meter”, legt Angelo uit. “In de volle grond van de tuin kan je een verhoogd bed maken en afbakenen met vier planken eromheen die je liefst opvult met turfvrije grond. Je kan er plukbloemen, kruiden of kleine groenten in kweken. En idem dito voor je terras of een balkontuintje, alleen heb je dan wat meer diepte nodig.”  

Samen tuinieren met de buurt 

Lukt dit niet thuis? Dan zijn er nog altijd de stadstuinen, buurtboomgaarden en voedselbossen. Bij deze groene initiatieven gaat het om veel meer dan alleen maar eten. Ze brengen mensen samen en maken wijken levendiger. Een stadstuin is een ontmoetingsplek, een leslokaal, een stukje vakantie dicht bij huis. Hier wordt kennis gedeeld, hulp geboden en ontstaan vriendschappen die vaak verder reiken dan het groeiseizoen. “Dat samenhorigheidsgevoel rond een buurttuin doet wonderen. Er ontstaat verbinding tussen mensen en het is de perfecte manier om weer voeling te krijgen met de seizoenen, de herkomst van eten, en het eenvoudige plezier van iets met eigen handen zien groeien”, verzekert Yacine van Velt.  

Pluktuinen en plukwandelingen 

Pluktuinen worden alsmaar populairder: plekken waar je tegen een kleine vergoeding zelf bloemen, groenten of fruit kan plukken. Ze zorgen voor een speelse ontdekkingstocht, ideaal voor gezinnen, vrienden en buren. Samen op zoek naar de rijpste aardbei of de mooiste zonnebloem, met als beloning een mand vol geur en kleur, én een hoofd vol herinneringen. Sommige mensen zijn ook op zoek naar heel specifieke kennis. Zo willen ze bijvoorbeeld eetbaar onkruid leren onderscheiden van giftige planten. Voor hen zijn plukwandelingen met experten ideaal. Samen op stap door bossen en velden en nadien kokerellen met de geplukte oogst.  

Technologie, stille bondgenoot van de natuur? 

Technologische snufjes en een natuurlijke, duurzame tuin lijken op het eerste gezicht misschien tegenstrijdig, maar in werkelijkheid kunnen ze elkaar juist versterken. Slimme technologieën maken het mogelijk om bewuster, efficiënter en duurzamer met de natuur om te gaan. Denk aan slimme irrigatiesystemen die precies meten hoeveel water een plant nodig heeft, zodat je nooit verspilt en de bodem gezond blijft of weersensoren die je waarschuwen wanneer je moet zaaien, oogsten of beschermen tegen droogte of vorst, helemaal afgestemd op de natuurlijke cyclus. “Maar als je de samenstelling van je grond kent en de juiste planten zet, dan kom je al heel ver zonder al die dure systemen”, voegt Angelo Dorny toe. 

Terug verbinding zoeken met de natuur en jezelf, in de aarde wroeten, de seizoenen volgen en simpelweg zijn tussen het groen, is als een soort meditatie en helpt ons om te onthaasten en opnieuw adem te halen. In een wereld vol prikkels en stress biedt slow gardening een tegenwicht. Tuinieren als therapie zou wel eens dé trend van 2025 kunnen zijn.  ☉