Hoeveel is je bedrijf waard en hoe kan je dat berekenen?
Wie zijn bedrijf wil verkopen, zal als eerste de vraag stellen: wat is mijn bedrijf waard? Om dat te bepalen zijn er diverse waarderingsmethoden die elk eigen startpunten hebben en eigen klemtonen leggen. Welke methodes zijn er om de waarde van een KMO te bepalen en wat zijn de voor- en nadelen ervan? Een overzicht van wat jij moet weten.
Er bestaat niets zoals dé waarde van een bedrijf. Een koper en verkoper zullen daar beiden in veel gevallen een ander idee van hebben. Een overnemer wil niet te veel betalen voor een onderneming en de verkoper wil zijn harde werk niet laten gaan voor minder dan dat het waard is. Om tot een faire overnameprijs te komen, kan je de waarde bepalen aan de hand van verschillende berekeningen.
Belang van context
Eerst en vooral is het belangrijk om het onderscheid te maken tussen de waarde en de prijs van een onderneming. Net als elke andere handelstransactie is er een verschil tussen de waarde van een product of dienst en de prijs die de koper uiteindelijk wil betalen.
De waarde impliceert het resultaat van een of meerdere berekeningen. Het is niet eenduidig en kan op verschillende manieren bepaald worden. De ene uitkomst is ook niet juister dan de andere. Waarde berekenen op basis van een aantal methodes is belangrijk, maar het is slechts een deel van een professionele waardebepaling. Naamsbekendheid en reputatie zijn bijvoorbeeld moeilijk samen te vatten in een cijfer, maar kunnen veel betekenen voor de waarde van een bedrijf. Net zoals opportuniteiten, weerbaarheid en de positie in de markt tegenover klanten, leveranciers en concurrenten. Daarom is het belangrijk om niet alleen verschillende methodes te combineren, maar ook cijfers en context.
De prijs is wat iemand uiteindelijk bereid is te betalen. Omdat er ook niet één exacte waarde van een bedrijf bestaat, is de prijs afhankelijk van de context waarin de onderneming en de verkoop ervan zich bevindt. De prijs is doorgaans het resultaat van een onderhandeling tussen koper en verkoper en rust op het principe van vraag en aanbod. Verwachte voordelen, subjectieve factoren en emoties kunnen een invloed hebben op de prijs. Ook de tijdspanne waarin een verkoop rond moet zijn en de onderhandelingspositie die je invult, hebben een effect.
Verschillende methodes
Waarderen is geen exacte wetenschap. Er bestaan verschillende methodes voor het berekenen van de waarde van een onderneming. Verschillende waarderingsmethodes starten vanuit verschillende invalshoeken op basis van objectieve waardefactoren (omzet, winst, EBITDA, cashflow, … ). Elke waarderingsmethode zal leiden tot een verschillend resultaat, waarbij de uitkomsten soms sterk kunnen verschillen.
Door verschillende methodes te combineren kan je een ruimer beeld krijgen van de waarde van je onderneming. Zo kan je een boven- en ondergrens bepalen. Bij die bepaling is kennis van zaken, ervaring en inzicht essentieel om tot een realistische uitkomst te komen. Wij zetten de drie meest gebruikte waarderingsmethodes op een rij. Naast deze drie waarderingsmethodes zijn er nog andere manieren om de waarde van een bedrijf te bepalen, zo kan je ook de financieringswaarde berekenen.
1. Substantiële waarde
De eerste methode berekent de waarde van een onderneming door te kijken naar de activa en de passiva zoals ze voorkomen in de rekeningen. Je neemt met andere woorden de actuele economische waarde van alle bezittingen van je onderneming min de schulden. Hierbij worden de waarden van de activa en passiva gecorrigeerd naar de marktwaarde op het ogenblik van waardering.
Met deze methode kijk je naar een momentopname. Het houdt geen rekening met de toekomstige winstcapaciteiten, technologische voorsprong, klantenportefeuille, merk- en naamsbekendheid, … Deze methode is dus niet geschikt voor groeiers, wel eerder voor patrimoniumvennootschappen die zich richten op de exploitatie van eigen vermogen. Anderzijds is de bepaling relatief eenvoudig en kan je het bovendien ook toepassen in combinatie met andere methodes om een holistisch beeld te vormen over de waarde van een onderneming.
2. Rendementswaarde
In tegensteling tot de substantiële waarde, wat slechts een momentopname is, is de rendementswaarde dynamisch. Met deze ruim aanvaarde waarderingsmethode wordt de waarde van een onderneming gelijkgesteld aan wat ze in de toekomst zou opleveren voor de aandeelhouder. De opbrengst- of rendementswaarde zal dus aangeven hoeveel winst of waarde je zou kunnen terugkrijgen van de investering in de KMO.
Om de rendementswaarde te berekenen wordt vaak de Discount Cash-Flow (DCF) methode gebruikt. Hierbij wordt de waarde berekend door toekomstige vrije cashflows van de activiteit gedurende een bepaalde periode te actualiseren naar vandaag. Dat kan met behulp van een verdisconteringsvoet, waardoor je rekening houdt met het feit dat de waarde van geld doorheen de tijd verandert. Om de toekomstige vrije cashflows in te schatten worden financiële prognoses gebruikt zoals groeipercentages voor omzet, kosten en winstgevendheid. Historische prestaties en sectorale trends zijn hiervoor belangrijke referentiepunten. De rendementswaarde houdt daarnaast ook rekening met risicofactoren.
De rendementswaarde neemt dus de operationele winstgevendheid als basis en kijkt enkel naar het rendement dat de activa opbrengen gedurende een bepaalde periode, niet naar de manier waarop je bedrijf gefinancierd is. De methode houdt rekening met de toekomst en de tijdswaarde van je geld, maar het is complex en tijdrovend. Het vertrekt daarnaast vanuit inschattingen en berekeningen die gebaseerd zijn op prognoses, wat subjectieve elementen kan bevatten. De uitkomst kan dus variëren afhankelijk van de uitgangspunten die gebruikt werden. Een grondige analyse van de aannames zijn dus cruciaal voor een betrouwbare waardering.
3. Vergelijkingswaarde
Je kan ook de waarde van een onderneming inschatten door te kijken naar de waarde van beursgenoteerde bedrijven of overnameprijzen van vergelijkbare bedrijven. Het gaat dan over vergelijkbare ondernemingen op het vlak van activiteiten, structuur en marktprofiel. Dat kan je doen via de EBITDA-multiple bijvoorbeeld. Een concreet voorbeeld: wanneer je bedrijf een ondernemingswaarde van 1 miljoen euro heeft en je hebt een EBITDA (Earnings before Interest, Tax, Depreciation & Amortization) van 200.000, is je EBITDA-multiple 5 en meteen een maatstaf om te kijken of die in lijn ligt met transacties van gelijkaardige bedrijven. Het klinkt echter eenvoudiger dan het in praktijk is. Een multiple bevat een grote en complexe hoeveelheid aan informatie zoals de verwachte groei, de rendabiliteit, de marktpositie van bedrijven, … Om een correcte vergelijking te maken mag je geen appelen met peren vergelijken. Daarnaast kan je ook andere multiples gebruiken als financiële parameter, zoals netto winst, omzet of EBIT.
De bepaling is eenvoudig en in relatief korte tijd vast te stellen, maar het is net zoals de methode die naar substantiële waarde kijkt slechts een momentopname. Daarnaast is de vergelijkbaarheid met de peer group een ferme adder onder het gras. De vergelijkbare ondernemingen zijn vrijwel nooit exacte kopieën van de te waarderen onderneming. Daarom is het belangrijk om uiterst aandachtig te zijn over de context.
Multiples worden vaak gebruikt omwille van hun eenvoud, maar daar schuilt ook net het gevaar in. Een grondige analyse en onderbouwing zijn steeds essentieel wanneer er conclusies uit worden getrokken. Het is dus niet alleen handig maar zelfs noodzakelijk om ook te kijken naar andere soorten waarderingen, in combinatie met de vergelijkingswaarde. Voor start-ups is deze methode bovendien minder geschikt.
En in onzekere tijden?
Hoewel de fusie- en overnamemarkt minder sterk aangetast is door de COVID-19-pandemie dan initieel verwacht, blijft het belangrijk om stil te staan bij welke negatieve impact zulke crisissen kunnen hebben op de waardering van een onderneming. De waarde van een onderneming wordt beïnvloed door de mate waarin de (toekomstige) rendementen getroffen worden door een crisis. Hierbij is het opnieuw belangrijk om te kijken naar meer dan enkel cijfers. Het business model van de onderneming is bijvoorbeeld een belangrijke factor, net zoals de bestendigheid van de crisis.
Tijdens een crisis bestaan er extra valkuilen bij het berekenen van een ondernemingswaarde. Neem nu de vergelijkingswaarde waarbij je de waarde van een onderneming bepaalt door het naast de waarde van een vergelijkbare onderneming te zetten. Sommige ondernemingen zullen meer geïmpacteerd zijn door de COVID-19-crisis dan anderen. Bovendien kunnen businessmodellen van bepaalde peers zodanig veranderd zijn door de crisis waardoor ze niet meer representatief zijn.
De rendementswaarde is gebaseerd op de voorspelbaarheid van de toekomstige cashflows, wat net in tijden van crisis en onzekerheid moeilijk is. Bij deze methode worden historische performantie en trends vaak als vertrekpunt genomen voor de prognoses, maar hoe relevant of representatief zijn die prognoses in tijden van crisis? Risicofactoren worden in de berekening van de rendementswaarde meegenomen, maar de effecten van een crisis blijven moeilijk te voorspellen. Naast een verhoogde aandacht voor context, blijft het dus hoe dan ook belangrijk om methodes te combineren, zeker in tijden van onzekerheid, om zo accuraat mogelijk de waarde van een onderneming in te schatten.
Sommige sectoren worden in bepaalde crisissen zwaarder getroffen dan anderen. Zo was de horecasector tijdens de coronapandemie één van de grootste verliezers, andere sectoren zoals de voedingsproductiebedrijven kenden een minder negatief of geen effect. Niet onbelangrijk, een crisis kan ook een positief effect hebben op de waarde van een onderneming, net omdat het ervoor zorgt dat er meer interesse of vraag is naar hun producten of diensten.
Crisis of niet, het is belangrijk om te vermelden dat de waarde van een onderneming evolueert en dynamisch is. Houd goed de waarde van je onderneming in het oog en onderneem eventueel actie om die waarde te vergroten of te optimaliseren.