Hoe omgaan met een bonte mix op de werkvloer?

Onze samenleving vertoont steeds meer diversiteit, en dus gebeurt stilaan hetzelfde op onze werkvloer. Een goede zaak, want zo’n diverse werkomgeving stimuleert creativiteit en innovatie, zeggen studies. Tegelijk brengt het ook verschillen, en daardoor ook vooroordelen of misverstanden, met zich mee. Hoe wordt het toch vlot samenwerken? 

Onze werkplekken worden diverser dan vroeger. Gewoon al maar omdat we allemaal langer werken en er meer vrouwen aan de slag zijn, maar ook omdat in onze grootsteden intussen één op de drie jongeren diverse roots heeft. “In een ideale wereld wordt die samenleving automatisch weerspiegeld in onze bedrijven. Mensen met verschillende leeftijden, gender, seksuele oriëntatie, etniciteit, cultuur en opleidingsniveau zouden er perfect moeten kunnen samenwerken”, vertelt Khadija Rejdy, CEO van UPOP, dat bedrijven helpt om een inclusieve werkomgeving
te creëren. 

Die diverse mix is ook qua business case een ideaal scenario, aldus Khadija Rejdy: “Het zorgt voor een mix aan meningen en inzichten die leiden tot meer creativiteit en tot meer innovatie, zo toont een studie uit 2017 van Boston Consulting Group. Samenwerken met collega’s die een andere achtergrond hebben, versterkt trouwens niet alleen je team, maar ook het bedrijf. De studie ‘Diversity wins’ van McKinsey toont immers aan dat bedrijven met meer diversiteit winstgevender zijn.” 

Wees een alien

Een bonte mix mag dan voordelen bieden, dat wil niet zeggen dat er geen uitdagingen aan verbonden zijn. “Natuurlijk is het gemakkelijker vergaderen met mensen die allemaal hetzelfde denken en doen”, klinkt het bij Hanan Challouki, oprichtster van het strategisch bureau Inclusified. “Als iedereen een ander idee of een andere mening heeft, moet je meer rekening houden met elkaar en meer overleggen om tot een consensus te komen.” 

 Als diversiteitsexpert ervaart Hanan Challouki wel vaker dat verschillen moeilijk zijn.“Dat heeft dan niets met slechte wil te maken, maar wel met onwetendheid. Wanneer ik bijvoorbeeld naar de Amerikaanse of Australische versie van Blind Getrouwd kijk, trek ik ook grote ogen: hoe kan die vrouw dát nu belangrijk vinden, of waarom denkt die man daar nu zó over? Dat komt omdat ik er met mijn ‘Belgische bril’ naar kijk. Hetzelfde kan gebeuren op de werkvloer. We vertrekken vanuit ons eigen referentiekader. Dat is misschien een beetje narcistisch, maar ook heel menselijk. Het belangrijkste is dat je beseft dat niet iedereen hetzelfde denkt of doet, én dat dit oké is.” 

“We denken nog te vaak: gooi die diverse mix maar samen op de werkvloer en het komt allemaal wel goed”, schetst Khadija Rejdy. “Helaas, was het maar zo eenvoudig. We leven dan wel in een diverse wereld, we komen maar weinig van onze eilandjes, terwijl elkaar leren kennen net oefening vraagt. Een tip die ik vaak geef is ‘gedraag je als een alien’. Stel alles, ook wat jij doet, eens in vraag. Waarom doe je dat? Waarom is dat belangrijk? Hoe beleeft een ander dat? Ga in gesprek met collega’s die verder van jouw leefwereld staan of doe samen eens een activiteit die buiten jouw comfortzone valt.”

Hanan Challouki vergelijkt het met het begin van een relatie: “Dan wil je alles van de andere te weten komen. Ook een gelukkige werkrelatie start met oprecht interesse tonen in de ander. In het begin vraagt zoiets veel energie, maar het loont wel. Je hoeft echt geen schrik te hebben om open en eerlijk met elkaar te communiceren. Het kan zelfs gebeuren dat er in zo’n gesprek een onbedoeld kwetsende opmerking valt zoals ‘Wat spreek jij goed Nederlands’ of ‘Van waar kom je echt?’. Zelfs goede intenties kunnen slechte gevolgen hebben, maar als je het goed bedoelt en je staat open voor feedback, dan kan je daaruit leren.”

Van basis tot top

“Je hoort bedrijven vaak zeggen dat diversiteit een van hun kernwaarden is. Maar voelt iedereen dat daar ook zo aan? De helft van de collega’s kunnen vrouwen zijn, als zij niet hetzelfde loon of hetzelfde beslissingsrecht hebben, is er geen échte diversiteit,” legt Hanan Challouki de vinger op de wonde. “Daarom spreek ik naast diversiteit ook over inclusiviteit. Waar diversiteit gaat over het aantal verschillende mensen op de werkvloer, gaat inclusiviteit over een werkomgeving waarin al die verschillende mensen zich gerespecteerd, gewaardeerd en gelijkwaardig voelen.”

Ook Khadija Rejdy benadrukt het belang van zo’n inclusieve werkplek waar iedereen zichzelf kan zijn. “Mensen die zich binnen een bedrijf, om welke reden dan ook, buitengesloten of misbegrepen voelen, voelen zich minder betrokken, presteren minder goed en blijven minder lang aan boord, waardoor de diverse rekrutering een maat voor niets was.” Idealiter wordt het inclusief diversiteitsbeleid doorgetrokken van de basis tot helemaal aan de top. Al is dat volgens Khadija Rejdy gemakkelijker gezegd dan gedaan. “Er zit best wel wat bias in de selectieprocessen, omdat we de menselijke reflex hebben om mensen die op ons lijken rondom ons te verzamelen. Aangezien er vandaag nog minder diversiteit aan de top is, is de drempel dus nog hoger voor wie ‘anders’ is. Een manager die dan zijn hand in het vuur wil steken voor zo’n kandidaat kan wél een verschil maken.”

Eén pasklare oplossing om tot een vlot draaiende inclusieve werkvloer vol diversiteit te komen is er echter niet, horen we bij Khadija Rejdy: “Een flashy rekruteringscampagne of eens een iftar organiseren op het werk is leuk, maar het is geen duurzaam beleid. We doen nog te vaak aan symptoombestrijding, terwijl we eigenlijk eerst intern heel hard zouden moeten werken aan een overkoepelende bedrijfscultuur die alle verschillen overstijgt en iedereen verbindt. De rest kan dan daaruit volgen.”