Hoe krikt u uw digitale skills op als vijftigplusser?

De digitalisering wijzigt onze samenleving ingrijpend. Fysieke bankloketten en postkantoren verdwijnen uit het straatbeeld, handelaars en bedrijven trekken de kaart van e-commerce, overheidsdiensten geven de voorkeur aan onlinecommunicatie, … Tegelijk zijn contracten, facturen, voorschriften, klantenkaarten, tickets en menukaarten steeds vaker alleen nog maar in digitale vorm beschikbaar.

Deze evolutie heeft heel wat positieve gevolgen. De impact op het vlak van efficiëntie en duurzaamheid is alvast groot. Neem nu het invullen van uw belastingbrief: dat kan vandaag volledig online. Daarbij hoeft u de vooraf ingevulde gegevens alleen maar te controleren, zonder dat u alle data moet verzamelen en die in de juiste rubrieken dient te vermelden. Bovendien hoeven er geen bomen meer te sneuvelen.

Er zijn ook risico’s

Anderzijds houdt de snelle technologische vooruitgang ook risico’s in. Organisaties introduceren digitalisering en automatisering te vaak als middel om hun eigen processen te optimaliseren, en niet zozeer om de burger of consument beter ten dienste te staan. Er is niets verkeerd met een ‘digital first’-visie, maar dikwijls wordt die verward met een ‘digital only’-aanpak.

Wie niet mee is met de laatste technologieën, dreigt dus uitgesloten te worden van de samenleving. Studies wijzen uit dat dit gevaar schuilt in álle lagen van de bevolking. Voor heel wat evidente zaken zijn een computer en internet nu eenmaal onmisbaar geworden. Wie daar geen toegang toe heeft, riskeert uit de boot te vallen. Het komt er dus op aan om zich tijdig bij te scholen en zo de digitale kloof te dichten.

Digitale skills zijn trouwens niet enkel een must in uw privéleven. Ook op de werkvloer zijn software en applicaties overal aanwezig. De stap naar meer thuiswerk heeft deze trend nog een extra duw in de rug gegeven. Bestanden opslaan in de cloud, videovergaderen, onlinepresentaties geven en vakantieaanvragen indienen via een app: anno 2024 wordt elke werknemer geacht dit te kunnen.

De tips van SMIT

Het opkrikken van uw digitale vaardigheden is dus cruciaal. Maar hoe doet u dat in de praktijk? Wij klopten voor concrete tips en aanbevelingen aan bij Cora van Leeuwen. Zij is verbonden aan SMIT, een researchgroep (gelinkt aan de VUB en aan onderzoeksinstelling imec) en die gespecialiseerd is in sociaalwetenschappelijk onderzoek met een focus op technologie en maatschappij.

“Je kan in de eerste plaats terugvallen op de digibanken van de Vlaamse Overheid”, zegt Cora van Leeuwen. Dat zijn fysieke locaties – zoals bibliotheken en buurtcentra – waar burgers gratis terechtkunnen met digitale vragen, maar ook voor laagdrempelige opleidingen en workshops. Ze zijn verspreid over Vlaanderen en Brussel, en de dienstverlening verschilt naargelang de locatie. Via de website kunt u zoeken naar een digibank in uw buurt.

Hoe een premie online aanvragen, een trein- of busticket betalen via een app, videobellen met uw smartphone, zich aanmelden in uw burgerprofiel of toegang krijgen tot MyPension.be: het zijn slechts enkele voorbeelden van vragen waarmee u daar terechtkunt. In bepaalde digibanken kunt u zelfs digitale toestellen zoals laptops uitlenen of laten herstellen.

“Probeer steeds binnen je eigen interesseveld digitale kennis op te doen”, adviseert Cora van Leeuwen ook. “Ben je bijvoorbeeld een fan van tuinieren, installeer dan een app op je telefoon die planten en bloemen herkent, en ontdek zo de digitale mogelijkheden. Er bestaan ook websites die meer informatie geven over de verschillende aspecten van digitale vaardigheden. Kijk alvast eens in het gratis aanbod van Mediawijs.”

“Wanneer je voor een formelere cursus of opleiding gaat, zoek er dan sowieso een uit die afgestemd is op jouw niveau. Kijk specifiek naar cursussen die gericht zijn op apps of digitale technologieën die interessant zijn voor jou als persoon. Het heeft geen zin om leeruren in Excel te stoppen als je dat programma nadien nooit meer gaat gebruiken.”

Cora van Leeuwen heeft nog een laatste tip voor vijftigplussers. “Het is bekend dat leren wat moeilijker kan gaan naarmate de leeftijd toeneemt”, stelt ze. “Zorg er dus zeker voor dat je je tijd neemt en dat je voldoende blijft herhalen. Grijp gerust terug naar de leertechnieken die jou destijds zijn aangeleerd. Schaam je dus zeker niet om notities met pen en papier te nemen.”

De tips van Indeed

We gingen ook langs bij de vacaturewebsite Indeed voor tips om onze digitale vaardigheden te verbeteren. Daar kregen we als eerste advies om online te zoeken naar gratis, informatieve video’s op een platform als YouTube. “Een gerichte zoekopdracht als ‘Excel voor beginners’ levert heel wat nuttige resultaten op”, klinkt het.

“Overweeg daarnaast om een handboek – eventueel als digitaal e-book – over een specifiek onderwerp aan te kopen. En kijk ook eens naar de mogelijkheden van toegankelijke leerplatformen zoals Udemy of Skillshare. Weet verder dat je eveneens allerlei concrete vragen over digitale kwesties kan stellen op onlinefora zoals Stack Overflow of Reddit.”

Een van de beste manieren om uw digitale vaardigheden op te krikken, is door zoveel mogelijk te oefenen. “Praktisch leren is nog altijd de meest effectieve manier om te leren”, bevestigt Indeed. “Kortom: leer door te doen.”

Als bijkomende tip krijgen we het advies om een tutor met de nodige kennis en ervaring te zoeken. Op internet vindt u ongetwijfeld experts in diverse vakgebieden, maar die werken zelden gratis. Het kan ook gerust een pak informeler en goedkoper. Denk bijvoorbeeld aan uw buurjongen of kleindochter die u in ruil voor een zakcentje stap voor stap wegwijs maakt in de digitale wereld.

“Als je een nieuwe vaardigheid leert, krijg je veel informatie te verwerken”, krijgen we nog mee van Indeed. “Kies daarom een onderwerp waarin je echt geïnteresseerd bent. Zo hou je meer plezier in het leren. Het kan ook helpen om een vast leerschema te hanteren – van bijvoorbeeld maximaal een half uur per dag. Zo vermijd je niet te veel informatie in één keer te moeten verwerken.”

De tips van Agoria

We informeerden ten slotte ook naar tips bij Agoria, de Belgische federatie van technologiebedrijven. Daar werden we doorverwezen naar het gratis DigiSkills Passport. Deze handige onlinetool polst naar uw digitale competenties, en vergelijkt die met de verwachtingen binnen uw huidige functie of binnen een job die u ambieert.

De test duurt ongeveer een kwartier. Na afloop krijgt u een helder overzicht van uw digitale profiel én van uw groeipotentieel. U komt ook te weten welke skills er in de toekomst van u zullen verwacht worden. Het valt zeker te overwegen om dit rapport te delen met uw werkgever en op basis samen daarvan de juiste opleidingen op maat uit te zoeken.