Om ervoor te zorgen dat de gevolgen van de klimaatverandering ingeperkt worden, heeft iedereen in de maatschappij een rol te spelen. En dus ook de bedrijven. Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder bij Voka, merkt op dat de verantwoordelijkheid tot duurzaamheid steeds meer toeneemt bij bedrijven. Een positieve evolutie volgens Maertens, want: “Onze Vlaamse bedrijven zullen de komende jaren duurzaam zijn, of niet meer zijn.”
Hoe definieert Voka duurzaamheid?
“Duurzaamheid gaat voor ons over welzijn en welvaart op lange termijn. Het omvat ecologische, sociale en economische doelen die hand in hand gaan. Het is dus niet alleen de planeet, maar ook de ‘P’ van people, de sociale aspecten, en van prosperity, ofwel economische vooruitgang. Bedrijven moeten meerwaarde creëren binnen al deze domeinen, want duurzaamheid zal de nieuwe norm worden.”
Waarom is het belangrijk dat bedrijven deze transitie omarmen?
“De maatschappelijke uitdagingen zijn vandaag groter dan ooit. Klimaatverandering is misschien het meest acute probleem, maar er zijn er veel meer. Bedrijven zien steeds vaker de kansen die duurzaamheid biedt. Door duurzaam te ondernemen, kunnen ze innovatie stimuleren, meerwaarde creëren en bijdragen aan een betere samenleving.”
Hoe helpt Voka bedrijven daarbij?
“Met ons Voka Charter Duurzaam Ondernemen (VCDO) bieden we bedrijven concrete handvaten. Het is een actiegericht programma waarin bedrijven minstens tien acties implementeren die aansluiten bij hun kernactiviteiten en de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties. Het is geen theoretische oefening, maar een praktische aanpak.”
Wat levert dat op?
“Dit jaar namen 450 bedrijven deel aan het VCDO en realiseerden ze samen meer dan 5.000 concrete acties. Denk aan CO₂-reductieprogramma’s, de invoering van elektrische wagenparken, circulaire bedrijfsmodellen en sociale inclusieprojecten. Bijvoorbeeld in de bouwsector zien we innovaties in waterbeheer, zoals het hergebruik van grondwater bij bouwprojecten. Zulke oplossingen zijn tastbaar en tonen de impact van duurzaam ondernemen. Belangrijk hier is dat elk bedrijf zijn eigen pad uitstippelt, afgestemd op de specifieke context. Het is geen one-size-fits-all-systeem. Tegelijk brengen we bedrijven samen om kennis te delen en van elkaar te leren. Dat werkt inspirerend en versterkt het netwerk van duurzame bedrijven.”
“Door duurzaam te ondernemen, kunnen bedrijven innovatie stimuleren, meerwaarde creëren en bijdragen aan een betere samenleving”
En voor wie is dit programma bedoelt?
“We leggen een bijzondere nadruk op kmo’s. Vaak wordt gedacht dat duurzaamheid enkel iets is voor heel grote bedrijven, maar de echte winst zit in elke maatregel, groot of klein. Kmo’s staan dicht bij hun medewerkers en omgeving, waardoor de impact vaak direct zichtbaar is. Ons programma is laagdrempelig, zodat bedrijven van elke grootte kunnen instappen.”
Wat is de rol van technologische innovatie in deze transitie?
“Innovatie is essentieel voor verduurzaming. Naast gedragsverandering is technologische vernieuwing cruciaal om grote stappen te zetten. We pleiten ervoor dat innovatiesteun niet alleen gericht is op jobcreatie, maar ook op duurzaamheid en productiviteit. Technologie kan zo bijvoorbeeld bijdragen aan energie-efficiëntie en circulariteit.”
Hoe combineer je economische groei met duurzaam ondernemen?
“Duurzaamheid en economische groei zijn geen tegenpolen. Ze versterken elkaar. Duurzaamheid kan zelfs een concurrentievoordeel worden. Bedrijven die vooroplopen in CO₂-reductie of circulariteit, kunnen van hun oplossingen een exportproduct maken en zo een nieuw economisch model bouwen. Bovendien leiden duurzame oplossingen op langere termijn vaak tot lagere kosten, bijvoorbeeld door energie- en materiaalbesparingen.”
Wat is Voka’s lange termijnvisie voor duurzaamheid in Vlaanderen?
“We geloven dat bedrijven duurzaam moeten zijn om te overleven. De toekomst ligt in duurzame en digitale ondernemingen. Vlaanderen heeft het potentieel om pionier te worden in een groene en circulaire economie, maar dan moeten we technologie en samenwerking maximaal benutten. Voka wil bedrijven, kennisinstellingen en overheden samenbrengen om dit te realiseren.”
Ziet u obstakels in het huidige beleid?
“Ja, vooral de overregulering baart ons zorgen. De Europese Unie legt bedrijven strikte rapportageverplichtingen op, zoals CSRD en ESG. Dat leidt tot meer administratieve lasten dan effectieve duurzaamheid. Bedrijven willen actie ondernemen, maar worden geremd door de bureaucratie. Duurzaamheid zit in de daden, niet in de regels. Onze bedrijven klagen er vandaag over dat de regeldrift in de rapportageverplichting is doorgeslagen.”
Wat is uw boodschap aan beleidsmakers?
“Laat bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen en ondersteun hen met gerichte actieplannen, niet met regeltjes. Duurzaamheid moet een opportuniteit zijn, geen last. Vlaanderen heeft de ambitie én het potentieel om voorop te lopen in deze transitie. Laten we die kans grijpen en samenwerken aan een toekomst die zowel economisch als ecologisch vooruitstrevend is.”
WIST-JE-DAT
Naar wie kijk je op?
“Ban Ki-moon, secretaris-generaal van de Verenigde Naties van 2007 tot 2016. Onder zijn voorzitterschap keurden 193 landen in de Verenigde Naties de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) goed. Het is de basis voor duurzaam leven en ondernemen. Die basis zet duizenden Vlaamse bedrijven aan om echt te verduurzamen.”
