Digital Twin: de sleutel om de mobiliteitsuitdagingen in België te overwinnen?

Smart Mobility, of slimme mobiliteit, geboren uit een samensmelting van de digitale en transportsector, biedt elke burger een reeks verplaatsingsopties op maat van zijn behoeften, terwijl het tegemoetkomt aan maatschappelijke eisen zoals duurzaamheid en energie-efficiëntie. De uitdagingen zijn echter talrijk. 

In België maken ongelijkheden in de toegankelijkheid van het openbaar vervoer de implementatie van duurzame oplossingen vanaf het begin moeilijk, merkt Mario Cools op, professor aan de ULiège. “De provincies Limburg en Luik, bijvoorbeeld, hebben een aanzienlijk lagere toegankelijkheid dan het nationale gemiddelde.” 

Digitale tweelingen, of “Digital Twins”, spelen hier een cruciale rol bij de planning en het beheer van transportinfrastructuren, benadrukt de professor. “Ze maken het mogelijk om de huidige situatie van de transportnetwerken in real-time te visualiseren en de impact van nieuwe beleidsmaatregelen of infrastructuren te simuleren.” 

Verschillende inrichtingsscenario’s simuleren 

Deze virtuele 3D-kopieën helpen ook om verschillende inrichtingsscenario’s te presenteren en concepten te testen vanaf de vroege projectfases, voegt Xavier Tackoen toe, CEO van Espaces-Mobilité, een Belgisch studiebureau dat al meer dan 30 jaar de Belgische overheden, steden, vervoersbedrijven en bedrijven begeleidt op het gebied van openbare ruimte en mobiliteit. Hun aanpak bestaat uit het creëren van meeslepende visualisaties van projecten, waardoor burgers, technici en besluitvormers de inrichting beter begrijpen en eraan kunnen deelnemen. Virtual reality-brillen bieden een 360-graden onderdompeling, wat een betere perceptie van de projecten bevordert. “Ze stellen mensen in staat zich te verdiepen in de mogelijke toekomstige inrichting en veel nauwkeurigere meningen te geven over hoe ze de toekomst van hun wijk zien,” zegt de mobiliteitsexpert. 

Het hulpmiddel is dus verre van een gadget. Maar hoewel gaming-, VR- en AR-technologieën nu worden gebruikt voor vraagstukken rondom openbare ruimte en transport, staat de sector nog steeds in de kinderschoenen, merkt Xavier Tackoen op. Espaces-Mobilités en XRintelligence hebben Sp8ce gelanceerd, een samenwerkingsplatform dat gewijd is aan meeslepende technologieën ten dienste van projecten op het gebied van openbare ruimte en mobiliteit. “Er zijn nog maar weinig standaardformaten voor 3D-objecten.” Hoewel er vooruitgang zichtbaar is in Brussel, met zijn open en gedetailleerde 3D-database, en in Namen, dat ook een 3D-weergave van de stad heeft, legt hij uit. 

Mario Cools betreurt echter het gebrek aan beschikbare gegevens over de vervoersstromen in België, die vaak versnipperd en moeilijk toegankelijk zijn. “We zijn nog niet gewend om gegevens op grote schaal te delen. België loopt achter op het gebied van open data, wat de effectiviteit van digitale tweelingen beperkt.” Hij benadrukt ook de noodzaak om big data te combineren met veldonderzoek voor een meer volledige analyse, vooral in een post-Covid-19 context waarin telewerken de mobiliteitsgedragingen verandert. “Helaas zijn de meest recente gegevens van het SPW, uit 2022, nog niet gepubliceerd.” 

Betere samenwerking tussen de verschillende regio’s 

Terwijl Europa tegen 2050 klimaatneutraliteit nastreeft, zijn de uitdagingen voor de toekomst op het gebied van transport, in al zijn vormen, talrijk: congestieproblemen, verkeersveiligheid, het verdubbelen van het Europese hogesnelheidstreinverkeer, milieuneutraal vervoer,… Ondanks zijn kleine omvang moet België echter al veel politieke complexiteiten overwinnen om een geharmoniseerd mobiliteitsbeleid op zijn grondgebied in te voeren, merkt Mario Cools op. 

Mario Cools pleit dan ook, net als anderen, voor een herfederalisering van de bevoegdheden met betrekking tot transport en ruimtelijke ordening om een nationale, geharmoniseerde visie te ontwikkelen, terwijl Xavier Tackoen oproept om “de uitwisseling tussen de regio’s te versterken om te voorkomen dat het wiel opnieuw wordt uitgevonden en om middelen te besparen, maar ook om vertrouwen te hebben in bestaande structuren, zoals ITS.be, die het delen van informatie en gegevens zou kunnen vergemakkelijken.” Beiden zijn het eens over het belang van een gezamenlijke visie en verbeterde coördinatie om de overgang naar slimme mobiliteit op nationaal niveau te laten slagen.