De weg naar een lang en gezond leven
In een wereld waarin onze gezondheidszorg vaak geassocieerd wordt met het behandelen van ziekten, verdient preventie een prominente plaats in het gesprek. Vroegtijdige interventie en het maken van bewuste levensstijlkeuzes zijn hierbij cruciaal.
De cijfers liegen er niet om: we zitten met een enorm groot aantal zieken in ons land. Dit gaat van langdurig zieke werknemers tot chronische ziekten mede gedragen door de vergrijzende bevolking. Dat zorgt ervoor dat er niet enkel een grote druk ontstaat op onze gezondheidszorg en iedereen die hierin werkt, maar ook dat de kosten toenemen. Preventie kan hier één van de oplossingen zijn, want het doel hier is ervoor zorgen dat mensen zo lang mogelijk gezond blijven door aandoeningen te voorkomen of vroegtijdig op te sporen.
Iris De Schutter, Afdelingshoofd Preventief Gezondheidsbeleid binnen het Departement Zorg, streeft met haar team naar meer gezondheidswinst op populatieniveau, en verduidelijkt: “Gezondheidswinst betekent voor ons niet alleen langer leven maar wel langer gezond leven.”
Een gezonde leefstijl
Het effect van een preventief gezondheidsbeleid is niet meteen toonbaar. Dat wil zeggen dat je een langdurig en duurzaam beleid moet invoeren voor alle leeftijdsgroepen in de bevolking, en een gepast kader moet voorzien om binnen te werken. Iris De Schutter zet daarom in op drie vormen van preventieve zorg: “Wij hebben drie teams binnen onze afdeling. Zij zetten zich in op gezondheidsbevordering en vroegdetectie, zoals bevolkingsonderzoeken naar kanker of neonatale screening; infectieziektebestrijding en vaccinatie, dus de voorbereiding en uitvoering van een vaccinatiebeleid in Vlaanderen of de bestrijding van infectieziekten zoals COVID; en milieugezondheidszorg, waarbij we de gezondheidsimpact van risicovolle factoren in het milieu proberen te limiteren.”
Alle teams werken binnen vooropgestelde gezondheidsdoelstellingen die samen met diverse stakeholders en experten geformuleerd werden, en goedgekeurd door de Vlaamse regering en het Vlaams Parlement. Samenwerking is dus cruciaal om het beoogde resultaat te bekomen. “Enerzijds trachten wij kennis te bevorderen bij de burgers en de zorgverleners over gezondheid en een gezonde leefstijl. Anderzijds ondernemen we diverse omgevingsinitiatieven om een gezonde omgeving te creëren. Zo werken we samen met lokale besturen, met scholen om bijvoorbeeld geen frisdrankautomaten meer te voorzien of met sportkantines die in plaats van alcoholische dranken ook gezonde alternatieven aanbieden. Sensibilisering enkel is niet voldoende, er moet ook actie genomen worden.”, aldus Iris De Schutter.
Vroegdetectie en -interventie
Een belangrijk onderdeel van preventieve zorg is naast het bevorderen van een gezonde leefstijl, het vroegtijdig opsporen van bepaalde ziektes. Het Centrum voor Kankeropsporing (CvKO) voert zo in opdracht van de Vlaamse Overheid kankerscreenings uit bij de bevolking. Directeur Patrick Martens legt uit: “Wij voeren bevolkingsonderzoeken uit voor borstkanker, baarmoederhalskanker en dikkedarmkanker. Dat gaat van het informeren en sensibiliseren tot het versturen van de uitnodigingen, de verwerking en mededeling van de resultaten, de kwaliteitsbewaking en de opvolging. Onze doelgroep bestaat uit ongeveer 1,6 miljoen Vlamingen die we per jaar aanschrijven om actie te ondernemen, en het einddoel is om de overlevingskans en de kwaliteit van zorg te verbeteren. Zo weten we dat de overlevingskans van iemand met borstkanker dubbel zo hoog is als deze meedoet met de screening, een gigantische impact dus.”
En toch neemt niet iedereen het even nauw met zijn gezondheid. “Bij een positieve screening, is een vervolgonderzoek nodig. En daar zien we dat bij baarmoederhalskanker 19% niets doet na een afwijkend resultaat, en ook 16% niets onderneemt bij de test op dikkedarmkanker.”, zo verklaart Patrick Martens. We moeten dus allemaal beter doen, en werk maken van onze gezondheid. De tools liggen voor handen, maar nu is het aan ons om er iets mee te doen, want wat is er belangrijker dan onze gezondheid?
